KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA P. DENNISONA
Metoda ta polega na wykonywaniu zestawów ćwiczeń ruchowych pomagających m.in. dzieciom mającym problemy z czytaniem, pisaniem, zapamiętywaniem, a jednocześnie z nawiązywaniem kontaktów z otoczeniem. Ćwiczenia stymulują pracę obu półkul mózgu, wpływają na współpracę między płatami potylicznymi i czołowym mózgu odpowiedzialnymi odpowiednio za odbiór informacji i ich ekspresję, ćwiczenia te stabilizują emocje.
Przykładowe ćwiczenia: leniwe ósemki, ruchy naprzemienne, sowa, słoń, kapturek myśliciela, rysowanie oburącz.
METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO W. SHERBOURNE
Celem metody jest wspomaganie prawidłowego rozwoju dziecka i korekcja jego zaburzeń. Ważne miejsce w tej metodzie zajmuje wielozmysłowa stymulacja psychomotoryczna i społeczna, oparta o ruch, jako czynnik wspomagania. Powstałe podczas ćwiczeń doznania wypływające
z własnego ciała i odczuwanie go w kontekście z elementami otoczenia, dają dziecku poczucie jego indywidualności.
Cechą charakterystyczną metody jest rozwijanie przez ruch:
- świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego,
- świadomości przestrzeni i działania w niej
- dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi kontaktu.
W metodzie wyróżnia się cztery grupy ćwiczeń:
- ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała
- ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie
- ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerami grupy
- ćwiczenia twórcze.
Metoda W.Sherbourne zalecana jest dzieciom o zaburzonym schemacie ciała.
W proponowanych ćwiczeniach dochodzi do integracji własnego ciała i jego poznania. Ćwiczenia dają poczucie bezpieczeństwa oraz zaufania do siebie i do innych. Wykonywane w grupie, budują więzi grupowe i interpersonalne. Zajęcia metodą W.Sherbourne stanowią element doskonałej zabawy. Dając chwile odprężenia, są czynnikiem w rozładowaniu napięć i tym samym obniżają spastyczność. Metodę W.Sherbourne traktuje się często jako formę niewerbalnego treningu interpersonalnego. Zajęcia odbywają się indywidualnie bądź grupowo i trwają od 30 – 45 minut.
METODA DOBREGO STARTU
W metodzie Dobrego Startu istotną rolę pełnią trzy podstawowe elementy: element wzrokowy (znak graficzny), element słuchowy (piosenka) i motoryczny (realizacja znaku graficznego
z rytmem piosenki). Ćwiczenia wprowadzane są kolejno, ze stopniowym zwiększeniem trudności. Wyróżnia się w nich części: wprowadzającą, właściwą oraz zakończeniową. Zajęcia wprowadzające służą celom korygującym postawę ciała, kształcącym orientację po lewej i prawej stronie. W tej części zajęć dzieci słuchają piosenki powiązanej ze znakiem graficznym. Częścią właściwą zajęć w metodzie są ćwiczenia ruchowe, ruchowo-słuchowe oraz ruchowo-słuchowo-wzrokowe. Ostatnim etapem metody są zajęcia końcowe. Przeważnie stanowią je zabawy
o charakterze muzyczno-ruchowym, powiązane zazwyczaj z piosenką.
Metoda Dobrego Startu służy nauce pisania i czytania, stąd w trakcie ćwiczeń zwraca się uwagę na poprawne ułożenie ręki dziecka, na rytm i tempo śpiewanych piosenek oraz poprawność artykulacji. Służy ona również koordynacji wzrokowo-przestrzennej, rozwija pamięć słuchowo-wzrokową. Spełnia funkcje korekcyjne poprzez wyrównywanie deficytów rozwojowych. Ponieważ zajęcia przeprowadza się w formie zabaw i w atmosferze pełnej akceptacji, stwarzana jest okazją do odreagowania napięć.
METODA CHRISTOPHERA KNILLA
Programy aktywności – Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja opracowane przez Mariannę Knill i Christophera Knilla. Metoda Knillów wykorzystywana jest w pracy z dziećmi o różnych poziomach rozwoju intelektualnego i z różnymi rodzajami niesprawności fizycznej. Jest drogą do nawiązywania porozumienia z osobami, które wydają się być niezdolne do kontaktu lub niezainteresowane ludźmi. Stosowana jest też jako metoda wspomagająca terapię dla osób ze spektrum autyzmu, gdyż bazuje na dotyku.
Programy aktywności uczą dziecko
- poczucia bezpieczeństwa,
- świadomości własnego ciała,
- wrażliwości na wzajemnie wysyłane sygnały,
- nawiązywania kontaktu i komunikowania się,
- podejmowania aktywności.
Poprzez programy Knillów dziecko nabiera świadomości wykorzystywania swoich rąk, nóg, ust, ramion, stóp i całego swojego ciała do prostych czynności, takich jak jedzenie, ubieranie oraz podczas zabawy i w komunikacji z innymi.
ARTETERAPIA
Podstawowym celem arteterapii jest zapoznanie uczniów z możliwościami wyrażania emocji przez sztukę. Jest to szczególnie ważne dla tych osób, których ograniczone zdolności językowe nie pozwalają na relacjonowanie innym swoich przeżyć. Terapia ma pozytywny wpływ na rozwój osobowości dzieci, ułatwia im rozumienie ich własnych stanów i zachowań. Dla niektórych
z nich jest to jedyna forma uzewnętrznienia własnego świata, przeżyć za pomocą symboli; umożliwia im wyzwolenie się z utrwalonych negatywnych zachowań, kompensuje braki
i pragnienia, których nie mogły do tej pory spełnić w rzeczywistości. Metoda ta stanowi też źródło dobrej zabawy, poczucia sprawczości, kreatywności i twórczości.
METODA INTEGRACJI ODRUCHÓW INPP
Program został opracowany przez Instytut Neurofizjologii i Psychologii INPP w Wielkiej Brytanii w latach 70-tych. Jest to zestaw ćwiczeń ruchowych ustalony przez terapeutę, których wykonywanie trwa od 3 do 10 min. Po około 4-6 tygodniach ćwiczeń, na badaniu kontrolnym, terapeuta decyduje o przejściu do dalszego etapu programu. Celem tej metody jest usprawnianie umiejętności niezbędnych do efektywnego uczenia się, oraz niwelowaniu przyczyn występujących u dziecka zaburzeń. Metoda ta opiera się na naturalnych wzorcach ruchowych, które dziecko wykonuje w pierwszym roku życia. Ćwiczenia są celową i ukierunkowaną aktywnością ruchowa, która ma doprowadzić do integracji odruchów, a tym samym normalizacji w obrębie motoryki małej i dużej, koordynacji, postawy, równowagi, świadomości ciała, wrażliwości na dotyk, ruchów gałek ocznych, świadomości przestrzennej i napięcia mięśniowego. Usprawnienie w tych obszarach poprawia funkcjonowanie poznawcze, a tym samym tworzy fundament dla naturalnego rozwoju.
Terapia INPP może być skuteczna w walce z takimi problemami jak: dysleksja, dysortografia, dysgrafia, dyspraksja, zaburzenia koncentracji uwagi, nadpobudliwość w tym ADHD, zaburzenia koordynacji, trudności w czytaniu i pisaniu, obniżona sprawność percepcji wzrokowej
i słuchowej, opóźniony rozwój mowy, zespół Aspergera i autyzm.
GRY I ZABAWY DYDAKTYCZNE
Zabawy dydaktyczne stanowią metodę stymulowania poznawczej i społeczno-emocjonalnej aktywności dzieci. Poprzez wprowadzenie gier i zabaw dydaktycznych można sprawić, że nauka dla dziecka niepełnosprawnego stanie się ciekawsza, a przyswajanie wiedzy łatwiejsze. Uczenie się przez zabawę wyzwala ciekawość i zainteresowania poznawcze, wzbudza motywację do wykonywania zadań i wpływa na rozwijanie twórczych postaw poznawczych dzieci. Zabawy i gry dydaktyczne mają ogromne wartości wychowawcze i kształcące. Uznane są jako efektywna forma zbiorowej stymulacji rozwojowej stwarzającej szczególnie korzystne warunki dla bogacenia słownika dziecięcego i usprawniania mowy. Służą do doskonalenia różnych sprawności umysłowych: spostrzegawczości, uwagi, pamięci, umiejętności analizy i syntezy wzrokowej
i słuchowej, do porównywania, klasyfikowania i uogólniania. Stwarzają, zatem okazję do logicznego myślenia. Wyrabiają takie cechy charakteru jak: systematyczność, wytrwałość, samodyscyplina i poczucie sprawiedliwości. Wdrażają zarówno do samodzielnego podejmowania zadań, jak i do zgodnego współżycia w grupie koleżeńskiej. Zabawy i gry dydaktyczne wprowadzają również element współzawodnictwa. Dziecko musi nauczyć się reagować właściwe w przypadku przegranej, przez nabiera odporności psychicznej na sytuacje związane z porażką ale i zwycięstwem.
Gry i zabawy dydaktyczne spełniają ważne funkcje wychowawcze:
- uczą poszanowania przyjętych norm,
- umożliwiają współdziałanie,
- sprzyjają uspołecznieniu,
- uczą zarówno wygrywania, jak i przegrywania.
NEDYREKTYWNA TERAPIA ZABAWOWA
Metoda ta oparta jest na tzw. dowolnej zabawie dziecka. Bardzo ważne jest tu nawiązanie kontaktu z dzieckiem oraz zaakceptowanie go takim, jakim jest. Aktywność dziecka jest swobodna i spontaniczna. Nikt nie wykonuje za nie zadania, nie pogania go. Ta metoda pozwala na rozwijanie samodzielnej aktywności dziecka i wpływa korzystnie na jego rozwój emocjonalny.
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
Podstawowym celem stosowania tej metody jest likwidowanie niepożądanych zachowań oraz wyuczenie określonych zachowań. Środkiem do realizacji tego celu będzie stosowanie różnego typu wzmocnień. Realizacja tej metody uwzględnia: analizę zachowania, system wzmocnień, cel do realizacji. W warunkowaniu instrumentalnym wzmocnienie jest czymś, co następuje bezpośrednio po pewnym elemencie zachowania i zwiększa prawdopodobieństwo jego ponownego wystąpienia, wiąże się też przede wszystkim ze stosowanie wzmocnień pozytywnych.
